Yükleniyor...
index

Kahve, yaklaşık 400 yıldır milyonlarca insana mental güç sağlamaya, dikkat ve fokus sürelerini arttırmaya ve hızlı enerji ihtiyaçlarını karşılamaya devam ediyor.

ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığına (U.S. Department of Health and Human Services) göre düzenli olarak kafein alan insanlar, kafein tüketmeyenlere kıyasla daha fazla ve daha uzun saatler çalışabiliyor.

Yani kafein, dünyanın her yerinde insanların enerjisini, zihinsel uyanıklığı ve fiziksel performansı arttırmaya devam ediyor.

Fakat yıllar geçtikçe insanlar kafein ihtiyacını kahveden değil, enerji içecekleri ve kola türevlerinden almaya başladı. Yoğun sosyal medya ve influancer pazarlamaları sonucunda enerji içecekleri tüm dünyada insanların bir numaralı kafein alım merkezi olmaya başladı.

Enerji içeceklerin onlarca farklı aromaya sahip olması, içime hazır olması, soğuk tüketilebilmesi, popüler kültürün bir numaralı unsurlarından olması gibi etmenler sayesinde insanlar kahve yerine enerji içeceklerine yönelmeye başladı.

Fakat özellikle COVID-19 sonrasında insanlar enerji içeceği piyasası durgunlaşmaya başladı. Çünkü insanlar artık yapay tatlandırıcılı, organik olmayan bileşenler sahip yüksek şekerli ürünlerden hızla kaçmaya başladı. Enerji içecekleri çoğu ülkede 18 yaşından küçükler için yasaklandı.

Anisah'ın bu yazısında kahve ve enerji içecekleri arasındaki farklara kafeini merkeze alarak bakacağız!

Enerji içeceği aslında nedir?

enerji icecegi nedir

 

Enerji içecekleri aslında kafeinin biraz taurin ve B vitamini ile bolca şeker ve aroma verici eklenmiş halidir. 

Farklı bir deyişle; anhidroz kafein (sudan arındırılmış kafein); şeker, taurin ve B‑vitaminleri içeren karışıma enerji içeceği denir. Toz formdaki bu bileşenler su veya karbonatlı sıvı eklenerek formüle edilir.

Kahve ve Enerji İçeceklerinin Ortak Yönleri

kahve enerji iceceklerinin ortak faydalari

Kahvenin ve enerji içeceklerinin en belirgin ortak özelliği, ikisinin de merkezi sinir sistemini uyaran kafein içermeleridir. Ortalama bir fincan (240 mL) filtre kahve yaklaşık 95 mg kafein içerirken, klasik boyda (250 mL) bir enerji içeceği yaklaşık 80 mg kafein içerir.

Kafein, beyinde adenozin reseptörlerini bloke ederek uykulu hissini geciktirir ve uyanıklığı arttırır. Günde 20–200 mg kafein alımı; keyif, enerji ve konsantrasyonda artışı sağlamaktadır. Bu nedenle sabahları bir fincan kahve içmek veya egzersiz öncesi bir enerji içeceği tüketmek, zihinsel odaklanmayı ve tepki süresini iyileştirmektedir.

Yani ikisi de kafein içerdiği için kahve de enerji içeceği de uyanıklığı artırabilir, yorgunluk hissini geciktirebilir ve spor performansını yükseltebilir.

Kafein etkisini kaç dakikada gösterir?

Kahve ve Enerji İçeceklerinin Farkları

kahve enerji icecekleri farklari

Kahve, kavrulmuş kahve çekirdeklerinin su ile demlenmesiyle elde edilen doğal bir içecektir. Kahvenin temel bileşenleri su, kafein ve çeşitli antioksidanlardır.

Sade kahve hemen hemen hiç kalori içermez (240 mL kahvede ~2 kcal) ve besin öğesi olarak düşük miktarlarda mineral ve vitamin içerir. Örneğin bir fincan kahve, günlük B2 vitamini ihtiyacımızın yaklaşık %14’ünü sağlar.

Kahvede ayrıca polifenol türünde antioksidanlar bulunur. Kahvedeki antioksidanlar vücuttaki oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olarak kalp hastalığı ve bazı kanser türleri riskini düşürebilir.

Not: Kahveye eklenen süt, şeker, krema gibi maddeler doğal olarak kahvenin besinsel profilini değiştirir. Eğer latte, flat white, sütlü Americano gibi süt bazlı kahveler tüketiyorsanız süt sayesinde kahveniz çok daha sağlıklı hale gelir.

Öte yandan 250 mL'lik klasik bir enerji içeceği tipik olarak yaklaşık 27 g şeker (6-7 çay kaşığı) ve 80 mg kafein içerir. Enerji içecekleri ayrıca yüksek oranda B vitamini ve taurin içerir. Yani enerji içecekleri su ve kafeine ek olarak, yüksek miktarda şeker/tatlandırıcı, çeşitli vitaminler ve özel katkı maddeleri içerirler. 

Enerji içeceklerinin ayırt edici bir diğer içeriği, kahvede bulunmayan taurin adlı amino asittir. Bir kutu enerji içeceği tipik olarak yaklaşık 1000 mg taurin içerir. Taurin, vücutta doğal olarak bulunan ve kas fonksiyonlarını olumlu etkileyen bir amino asittir.

Kahve ve enerji içeceklerinin içerik farklılıklarını özetlemek gerekirse; kahve doğal ve neredeyse kalorisiz bir içecek olup kafein ve antioksidan sağlar. Enerji içecekleri ise kafeine ek olarak yüksek oranda şeker (veya yapay tatlandırıcı), yüksek doz B vitaminleri, taurin ve çeşitli katkı maddeleri içerir.

Farklar Kahve (240 mL) Enerji İçeceği (250 mL)
Kafein ~95 mg ~80 mg
Kalori ~2 kcal ~112 kcal
Şeker 0 g (sade ise) ~27 g (6 çay kaşığı)
B Vitaminleri Riboflavin (B2) ~%14 DV Niyasin (B3) ~%160 DV; B6 ~%331; B12 ~%213 DV
Taurin Yok ~1000 mg
Antioksidanlar Yüksek (polifenoller) Düşük (belirgin antioksidan yok)
Katkı Maddeleri Yok (sade kahve) Aroma vericiler, asitlik düzenleyiciler, koruyucular.

 

Enerji İçeceklerinin Olumlu ve Olumsuz Yönleri

Olumlu Yönleri Zararları
Kafein kısa sürede merkezi sinir sistemini uyararak yorgunluğu azaltır. Tek kutuda 20–30 g şeker; uzun vadede insülin direnci, kilo artışı ve diyabet riski artışına yol açabilir
Kafeinin adenozin reseptörlerini bloke etmesi sayesinde bilişsel performansı geçici olarak iyileştirir. Kan basıncı ve kalp atım hızını geçici olarak yükseltebilir; aritmi ve çarpıntı riskini artırabilir.
Kafein ve şeker kombinasyonu, dayanıklılık egzersizlerinde yorgunluğu geciktirir, kısa vadeli enerji sağlar. Akşam saatlerinde tüketildiğinde uykuya dalma süresini uzatır, uyku kalitesini düşürür; tolerans ve bağımlılık gelişebilir.
B3, B6, B12 gibi vitamin takviyeleri enerji metabolizmasını destekleyebilir. Yüksek doz kullanımı uzun dönemde etkileri tam bilinmeyen taurin, glukuronolakton ve bitkisel ekstraktlar içerir.
Hazır kutu veya şişe formuyla her yerde hızlıca tüketilebilir. Asitlik düzenleyiciler ve karbonasyon diş minesine zarar verebilir, mide asidini artırıp reflü şikayetlerini kötüleştirebilir.
Gençler ve sporcular arasında popüler; “hızlı enerji” algısıyla pazarlaması güçlüdür. Birden fazla kutu/şişe üst üste içmek toksik kafein ve şeker yüküne yol açarak çarpma, bayılma veya ciddi kalp ritmi bozukluklarına neden olabilir.

 

Kahve mi Enerji İçeceği mi? Hangisi Size Daha Uygun?

Kriter Kahve Enerji İçeceği Size Uygun mu?
Kafein Kaynağı Doğal (çekirdekten demlenmiş) ✔️ İşlenmiş (saf kafein tozu) Kahve ✓
Şeker İçeriği 0 g (sade içildiğinde) ✔️ 20–30 g/250 mL ✖️ Kahve ✓
Antioksidanlar Yüksek (polifenoller) ✔️ Çok düşük/ne yok ✖️ Kahve ✓
Kalori ~2 kcal/fincan ✔️ ~100 kcal/kutu ✖️ Kahve ✓
Vitamin & Mineral Desteği Az miktarda B₂ (riboflavin) ✖️ B-vitamini zengini Enerji İçeceği
Taurin Yok ✖️ Taurin, glukuronolakton vb.   Enerji İçeceği
Kalp-Damar Riski Orta düzey (ikinci dozda dikkat) ✔️ Yüksek (kan basıncı↑, aritmi riski) ✖️ Kahve ✓
Uyku & Bağımlılık Orta düzey (tolerans gelişir) ✔️ Yüksek (şeker çöküşü, bağımlılık) ✖️ Kahve ✓
Kolaylık Hazırlanması zaman alır ✖️ İçime hazırdır Enerji İçeceği ✓

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Please note, comments must be approved before they are published