Sepet
0
Bunları da Beğenebilirsiniz
"Kafein dünyanın en çok tüketilen psikoaktif bileşenidir." cümlesini muhakkak duymuşsunuzdur.
İnsanların kahve içmedeki en yaygın motivasyonları şunlardır:
- Kafein alarak uyanık kalmak.
- Enerji artışı yaşamak.
- Odaklanmayı artırmak.
- Gün boyunca zihinsel yorgunluğu aşmak.
Öte yandan kafein, etkilerini çok hızlı gösteren bir bileşendir. Örneğin, tipik bir fincan kahve yaklaşık 120 mg kafein içerir. Bir fincan kahve içtiğinizde, kafein 20-30 dakika içinde kan dolaşımınıza karışır ve yaklaşık 60 dakika içinde tam etkinliğe ulaşır. Yani bir bardak kahve içtikten sonraki 20-60 dakika içerisinde kafeinin sihirli gücünü en yoğun şekilde hissedebilirsiniz.
Ancak, kafeinin sihirli gücü zirveye ulaştıktan bir saat sonra hızla düşer ve kaybolur. Yani kafeinin gözle görünen etkileri; yaklaşık bir saat sonra uçurumdan düşercesine hızla azalır.
Anisah'ın bu yazısında kafeinin beyni etkileme hızından ve vücuda olan genel etkilerinden bahsedeceğiz.
Kafein vücuda ne kadar sürede etki eder?
Kafein kan dolaşımına çok hızlı bir şekilde karışır ve etkileri hemen hissedilebilir. Kafein vücuda girdikten sonra yaklaşık yarım saat içerisinde kan dolaşımına karışır ve bir saat sonra etkileri zirveye ulaşır.
Yani kafeinin merkezi sinir sistemindeki adenozin reseptörlerini bloke ederek uyarıcı etkilerini göstermesi 30 dakika içerisinde başlar; 1 saat sonra ise tüm etkileri maksimum seviyeye çıkar. Yani kafeinin tüm gücünü 1 saat içerisinde hissetmeye başlarsınız.
Kiloya göre günlük kafein ihtiyacınızı hesaplamak için buraya tıklayabilirsiniz.
Kahve ne kadar sürede enerji verir?
Kahve içtikten yaklaşık 30 dakika sonra kafeinin enerjiyi, odaklanmayı ve uyanıklılığı artıran ilk etkilerini görmeye başlarsınız. Nitekim kafein kana karıştıktan sonra beyinde uykudan sorumlu olanlar başta olmak üzere bazı mekanizmaları bloke ederek dopamin ve norepinefrin gibi uyarıcıları serbest bırakır. Böylece 30 dakika içerisinde dikkat artışı, enerjik ruh hali ve uyanıklılık gibi pozitif hisler ortaya çıkar. Bu etkilerin "peak" noktası ise 60 dakika sonunda görülür. Yani kafeinin etkilerini en zirve noktada hissedeceğiniz an kahve içtikten yaklaşık 1 saat sonrasıdır.
Kafein kaç saat uyanık tutar?
Kafeinin uyarıcı, enerji verici ve dikkat artıcı etkileri yaklaşık 30 dakikada görülmeye başlanır. Kafeinin etkileri en çok kahve içtikten 1 saat sonra hissedilir. Ancak kafeinin fark edilebilir etkileri bir saat sonra hızla azalmaya başlar. 1 saat sonunda zirve noktaya çıkan etkileri; bu süreden sonra uçurumdan düşercesine azalmaya başlar. Vücudu etkilemeyi tamamen bırakması ise yaklaşık 3-6 saat sürer.
Yani eğer uyanık kalmaya ihtiyacınız varsa yüksek kafeinli kahvenizi bu hesaba göre tüketebilirsiniz. Kahvenizin uykuyu kaçırma özelliğinin en çok 1 saat sonunda hissedileceğini; 1 saati geçtikten sonra ise hızla azalacağını unutmamalısınız.
Kısacası alınan doza, vücudunuz tolerans gücüne ve metabolik hıza bağlı olarak değişmekle birlikte; kafein tipik olarak 3–6 saat arası uyanıklık artışı sağlar.
Kahve, en geç saat kaçta içilmeli?
Kafeinin vücudu etkileyerek uykuyu kaçırma gücü yaklaşık 3-6 saat sürmektedir. Eğer kahve içtikten sonra uyku sorunu yaşıyorsanız yatmadan 5-6 saat öncesinde kafein almayı bırakabilirsiniz. Örneğin gece 11'de uyuyorsanız; günün son kahvesini en geç 4-5 gibi içmelisiniz.
Not: Kafeinsiz decaf kahve alırsanız yatağınızdayken bile kahve içebilirsiniz. Çünkü kafeinsiz kahve uykuyu kaçırmaz.
Kafeinsiz kahve neden uyku kaçırmıyor? Decaf kahve rehberimize buradan göz atabilirsiniz.
Çok fazla kafein aldığınızı nasıl anlarsınız?
Aşırı kafein aldığınızı tipik olarak ani gerginlik; sinirlilik, anksiyete, ellerde titreme ve kas kasılmaları semptomlarıyla anlayabilirsiniz. Eğer çok fazla kafein aldıysanız aşırı uyarılma sonucunda huzursuzluk ve endişe hali duyabilirsiniz.
Ayrıca aşırı kafein merkezi sinir sistemizini normalden fazla şekilde uyarır ve kalp atışlarınız hızlanarak düzensizleşir. Yani kalp çarpıntısı ve aritmi yaşayabilirsiniz.
Gastrointestinal belirti olaraksa; mide bulantısı, karın ağrısı ve ishal sorunu yaşayabilirsiniz.
Kahve İçtikten Sonra Bağırsak, Sindirim ve Mide Sorunu Yaşayanlara Öneriler
Zaman Salınımlı Kafein Nedir? (Time-Release Caffeine)
Zaman salınımlı kafein; "uzatılmış", "kontrollü", "sürekli" ve "yavaş salınımlı" kafein olarak da bilinir.
Zaman salınımlı kafein molekülleri, mikroenkapsülasyon (microencapsulation) adı verilen bir teknoloji yardımıyla hapsedilir. Bu kapsülleme teknolojisi kafeinin kana hızla değil yavaş yavaş, kademeli olarak salınmasına yol açar. Yani normal kafeinden farklı olarak; kafeinin kana geçiş hızını kontrol eder ve daha uzun süreli, kademeli bir etki yapar.
Normal kafeinin etkileri 1 saat sonunda hızla düşer; tüm etkileri ise 3-6 saat içinde yok olur. Fakat zaman salınımlı kafein; mikroenkapsülasyon teknolojisi sayesinde kan dolaşımına yavaşça karışır ve etkileri vücutta 13 saate kadar hissedilebilir.
IMASSA-CERMA'da yayımlanan klinik çalışmada, yavaş salınımlı kafeinin sınırlı uyku yoksunluğu durumlarında etkilerinin 13 saat sürdüğü belirtilmiştir. Bu klinik çalışma; zaman salımlı kafeinin, uyku yoksunluğu dönemlerinde optimum uyanıklık ve performans sağlamak için etkili ve güvenli olduğunu raporlamıştır.
