Moka Pot ile Nasıl Kahve Demlenir?

“İtalyan cezvesi” ve “ocak üstü espresso makinesi” olarak bilinen Moka Pot tüm dünyada en çok kullanılan ev tipi kahve ekipmanlarından biridir.

Evde espresso benzeri bir kahve yapmanın en ekonomik yollarından olan Moka Pot, espresso benzeri bir kahve yaptığı için üçüncü nesil kahve dükkanlarında satılan birçok “meşhur” kahveyi evde yapmamızı sağlar.

Anisah’ın kahve demleme rehberleri serisinde spot ışıklarını Moka Pot’un üzerine tutuyoruz.

Moka Pot Nedir?

Moka pot, buhar basıncıyla espresso benzeri kahve demleyen ocak üstü (stovetop) bir kahve makinasıdır. Bir başka ifadeyle Moka Pot, su ile üretilen buhar basıncını öğütülmüş kahvenin içerisinden geçirerek demleme yapan bir kahve ekipmanıdır.

Moka Express’in 1933’teki Patent Çizimlerinden Birisi

Moka Pot İtalyan mucit Luigi Di Ponti tarafından 1933 yılında icat edilmiştir. Ancak Di Ponti, Moka Pot’un patentini Bialetti Industrie S.P.A.’nın sahibi Alfonso Bialetti’ye satmıştır.

Daha sonra Alfonso Bialetti, Moka Pot’u daha da geliştirmiş ve İtalyan kültürünün temel ögelerinden biri haline getirmiştir.  

Yani Moka Pot’un ilk tasarımı Luigi Di Ponti’ye ait olsa da onu İtalya'nın bir numaralı kahve ekipmanı haline getiren ve ticari açıdan başarıya ulaştıran kişi Alfonso Bialetti’dir. Bu yüzden Bialetti, Moka Pot’un asıl mucidi olarak bilinir.

Öte yandan Türkiye için cezve neyse İtalya için de Moka Pot odur diyebiliriz. Öyle ki her 10 Italyan evinin 9’unda Moka Pot olduğu düşünülmektedir.

Moka Pot ile gerçek espresso yapılabilir mi? 

Hızlı yanıt: 

• Moka Pot ile yapılan kahve, teknik olarak gerçek bir espresso değildir, ancak espressoya yakın profilde bir kahve elde etmenizi sağlar.

Moka Pot kahvesinin espresso sayılıp sayılmadığını yanıtlamadan önce espressonun tanımını yapmamız gerekir. 

Eğer bir kahve 7-11 barlık basınca maruz bırakılarak demleniyorsa buna espresso deniyor. Bir diğer ifadeyle, öğütülmüş kahvenin içinden ortalama 9 barlık bir basınç geçiyorsa o kahveye espresso deniyor. Yani bir kahvenin espresso sayılabilmesi için belli bir orandaki basınç ile demlenmiş olması gerekiyor.

Sonuç olarak Moka Pot kahvesiyle gerçek espresso yapılabilmesi için Moka Pot’un 7-11 barlık bir basınç üretebilmesi gerekiyor. Ancak Moka Pot’un ürettiği basınç seviyesi 1.5 bar civarındadır. Yani espresso yapabilmek için yeterli basınca sahip değildir. 

Kısacası Moka Pot, espresso için gerekli olan basıncı sağlayamadığı için gerçek bir espresso yapamaz. Ancak tat olarak espressoya en yakın kahvelerden birini üretebilir.

Moka pot ile hangi kahveler yapılır? 

Espresso oldukça yoğun ve konsantre bir kahvedir. Bu yüzden birçok kahve tarifinde temel (base) olarak kullanılır. Örneğin latte, Americano, macchiato, cappuccino, flat white, red eye, long black, ristretto ve mocha birer espresso türevidir. Yani evinizde bir espresso makinası veya Moka Pot gibi espressoya yakın bir kahve çıktısı veren ekipman varsa üçüncü nesil kahve dükkanlarındaki hemen hemen her kahveyi hazırlayabilirsiniz. 

Kısacası “stovetop espresso maker” olarak da bilinen Moka Pot, espresso makinalarının en yaygın alternatiflerinden birisidir. Ve Moka Pot’unuzun sunduğu konsantre kahve ile Starbucks menülerinde gördüğünüz birçok kahveyi kendiniz hazırlayabilirsiniz.

Moka pot için hangi kahve alınmalı? 

Moka pot için spesifik bir kahve türü yoktur. Sevdiğiniz kahve çekirdeğinden alarak bu çekirdekleri Moka Pot’a göre öğütebilirsiniz. Veya Moka Pot’a uygun şekilde öğütülmüş kahvelerden satın alabilirsiniz.

Moka pot için kahve nasıl öğütülmeli?

Moka Pot’larda klasik espresso makinelerinden daha kalın (coarse) bir öğütüm derecesi kullanılır. Espressonun çekirdekleri ince (fine) öğütülürken Moka Pot’un kahve çekirdekleri orta-ince öğütülür. Bir diğer ifadeyle Moka Pot için ideal öğütüm derecesi medium-fine olmalıdır.

Evde Moka Pot Kahvesi Hazırlama için Hızlı Tarif 

Moka Pot’a uygun şekilde öğütülmüş 22 gram kahvenizi hazırlayın. Moka Pot’un alt haznesinde bulunan valfin hemen altına denk gelecek şekilde suyu ekleyin ve suyun bu valfi geçmemesine dikkat edin. Öğütülmüş kahveyi bu haznenin üzerine bastırmadan (tamp yapmadan) yerleştir. Ardından üst kapağını kapatıp ateşte ya da ocakta demlemeye bırakınız. Demleme süresi ateşinize bağlı olarak 2 ila 5 dakika arasında sürebilir. 

Moka Pot ile Nasıl Kahve Demlenir? Detaylı Tarif 

Su Kaynatma:

Bir kettle’da veya demlikte suyu kaynatın. Daha sonra emniyet valfini geçmemesine dikkat ederek suyu Moka Pot’un alt haznesine dökün.

Kahve Çekirdeklerini Öğütün:

Moka Pot için espressodan daha iri öğütülmüş kahve kullanılır. Espresso çekirdeklerinizi orta-ince şekilde öğütün. Böylece Moka Pot kahvenizde acı ve ekşi tatlar oluşmayacaktır.

Kahvenizi Hazneye Ekleyin:

Moka Pot’un huni şeklindeki filtresine kahvenizi doldurun ve kahveyi bastırmadan/sıkıştırmadan/tamp yapmadan hafifçe vurarak yerleştirin. 

Moka Pot’unuzu Ayarlayın:

Doldurulmuş filtreyi su dolu alt hazneye yerleştirin ve üst hazneyi vidalayın. (Moka Pot’un alt haznesi çok sıcak olabileceğinden burayı bir bez yardımıyla tutun.) 

Ocağa Yerleştirin:

Moka Pot’u ocağınıza orta ateşte yerleştirin. Ocağınızın alev gözeneklerini Moka Pot’un alt haznesinin altından biraz daha dar olacak şekilde ayarlayın. Kahveyi yakmamak için yüksek ısıdan kaçınmayı unutmayın.

Bekleme ve İzleme:

Birkaç dakika sonra kahve üst hazneye akmaya başladığında ve köpük huniden çıkmaya başlayıp guruldama sesi geldiğinde, Moka Pot’unuzu ocaktan alın ve servis edin.

Moka Potta Kahve Demlerken Dikkat Edilmesi Gerekenler  

1. Moka Pot’un alt bölmesine ekleyeceğiniz suyun sıcak olmasını öneririz. Sıcak su sayesinde Moka Pot kahvenizden metalik tat gelme riskinin önüne geçmiş olacaksınız.
2. Kahvenizi orta-kısık ateşte demleyiniz.
3. Moka Pot’ta kahve demlerken sürekli tetikte olmalısınız. Yani kahveniz demlenirken başından ayrılmamalısınız. Aksi halde kahveniz yanabilir ve ocağa taşabilir.
4. Moka Pot’unuzu her demlemeden sonra temizlemeyi unutmayın.

Moka Pot Nasıl Temizlenir?

Moka Pot her kullanımdan sonra mutlaka temizlenmelidir. Ayrıca belli zaman aralıklarında Moka Pot’un kireçlenmemesi için daha detaylı bir temizlik yapılmalıdır. Aksi halde Moka Pot’ta biriken biriken kahve tortuları ve diğer yabancı maddeler zamanla tıkanıklığa sebep olabilir. Bu tıkanıklık sonucunda patlama meydana gelebilir.

Peki nasıl?

Demleme işleminden sonra Moka Pot’un dokunabileceğiniz sıcaklığa düşmesini bekleyin. Daha sonra parçaları ayırın ve kahve telvelerini çöp kutusuna atın. Son olarak Moka Pot’unuzu ılık suyla iyice durulayıp kurulayın. Bu kadar basit.

Moka Pot’la İlgili En Çok Merak Edilenler

Moka Pot için kaç kaşık kahve kullanılır?

Moka Pot’ta kullanılacak kahvenin kaç gram olacağına dair kesin bir kural yoktur. Ancak üçüncü nesil kahve dükkanlarında Moka Pot’ta kahve demlenirken her 180 mL su için genelde 15 gram kahve kullanılır. Toplam kahve miktarı ise gram olarak 15-22 arasındadır. Hesabınızı buna göre yapabilirsiniz. (Tipik bir kaşık, yaklaşık 12 gram almaktadır. Yani Moka Pot için ortalama 1.5 yemek kaşığı kahve kullanabilirsiniz.)

Neden Moka Pot kahvem yanık tadı veriyor?

Moka Pot kahvenizin yanık tadının oluşmasının birkaç nedeni vardır. Bunlardan ilki, Moka Pot’un ocağın üzerinde gereğinden fazla süre kalmasıdır. Bu durum kahvenin yanmasına yol açar. (Kahvenizin yanmasını önlemek için, Moka Pot’un alt haznesine soğuk su yerine sıcak su koymayı deneyebilirsiniz.) 

Bir diğer önemli nokta ise, Moka Pot’un huni şeklindeki kahve haznesine kahve koyduktan sonra tamp (sıkıştırma) yapmamaktır. Çünkü tamp yapıldığında, suyun kahve tanelerinin arasından geçmesi için daha fazla basınç gerekecektir. Bunun sonucunda, Moka Pot ocağın üzerinde daha uzun süre kalacak ve kahvenizinden yanık tadı gelecektir.

Moka Pot’ta Türk kahvesi yapılabilir mi?

Hayır, Moka Pot'ta Türk kahvesi kullanamazsınız. Türk kahvesi, neredeyse pudra şekeri inceliğine denk gelen “extra fine” bir biçimde öğütülür. Bu kadar ince öğütülmüş kahve, Moka Pot’ta iki büyük soruna neden olur:

1. Türk kahvesi için öğütülen kahve, Moka Pot içerisinden yükselen suya çok daha fazla direnç gösterir. Bu da güvenlik valfinin (safety valve) devreye girmesine sebep olabilir.
2. Türk kahvesi çok ince öğütüldüğü için, toz halindeki kahve partikülleri Moka Pot'un gözeneklerinden geçerek hazırladığınız kahvenize karışabilir. Bu durum, Moka Pot kahvenizin tadını ve dokusunu olumsuz yönde etkileyebilir.

Moka pot bulaşık makinesinde yıkanır mı?

Moka pot her demlemeden sonra yıkanması gereken bir kahve ekipmanıdır. Ancak Moka Pot’unuzu ömür boyu maksimum performansta kullanmak istiyorsanız onu bulaşık makinasında yıkamamalısınız. Eğer alüminyum bir Moka Pot’unuz varsa bulaşık deterjanı ve yüksek sıcaklık Moka Pot’unuzu oksitlendirebilir ve bozabilir. Paslanmaz çelik Moka potlar da bulaşık makinasında yıkanırsa kısa sürede matlaşabilir ve lekeler oluşabilir. Bu yüzden Moka Pot’unuzu bulaşık makinasında asla yıkamamalısınız.

Öte yandan Moka Pot’unuzun ömrünü uzatmak ve en iyi performansını korumak için, onu elde yıkamanız önerilir. Sıcak su ve hafif bir deterjan kullanarak yıkayın, ardından iyice durulayın ve kurulayın. Moka Pot’un iç kısımlarında kahve yağları birikebileceğinden, her kullanımdan sonra özellikle dikkatlice temizlemek önemlidir. Her parçayı (filtre, conta vb.) ayrı ayrı çıkararak temizleyin ve kuruması için açık bir şekilde bırakın.